Bonaireaans dauwtrappen

Geen dauw, wel vroeg. Vlak onder de top van Seru Largu ('grote berg') klinken gedempte stemmen, de vogels zwijgen, het is 06.30 uur. Het wijdse uitzicht over het bewoonde deel van Bonaire hangt vol ochtendgrijs, daarachter daalt een bijna volle maan af naar zee. Stevige schoenen, veel water en goede moed. Het gruizige pad over de rug van de rotsbult moet uitkomen bij zee, aan de kant van Sabadeco. Langs lage bomen met dikke, diep gegroefde stammen: Brasiel. Dick gaat voorop, hij kent alle geitenpaadjes en zelfs de paadjes die de geiten niet kennen.
De gemiddelde leeftijd van de groep die elke maandag zo de week begint, is vrijwel pensioengerechtigd. Maar dat is aan het tempo vandaag niet te merken: het fotograferen van de vreemdgevormde Brasiel-stammen (foto 2) wordt afgestraft met inspannende inhaalacties. We dalen af tussen grote, nieuwe huizen die het uitzicht over zee onderling verdelen, maar al gauw kan het smalle pad terug worden ingeslagen, dat eerst nog vrijwel vlak door lage, dorre struiken voert. Tot Dick plotseling stilstaat. Bij een ongemarkeerd zwart gat in de rotsbodem, zo blijkt. Voorzichtig vooroverbuigend is te zien hoe een smalle aluminium ladder in het duister verdwijnt. De ladder is lang, de grot diep. En groot, zoals een meegebrachte zaklamp aan het licht brengt. Stalactieten, zuilen en donker weglopende gangen. Maar dat is meer voor de profs, dus terug naar het licht (foto 3).
Heuvelopwaarts nu, de zon brandt. Geleidelijk worden de struiken lage bomen, jong nog, maar onmiskenbaar weer Brasiel. En bloeiend op ooghoogte! De groep trekt stevig door, maar deze direct uit het hout bottende gele bloemen moeten toch echt even worden vastgelegd (foto 1).

De Brasiel (Haematoxylon brasiletto) - ook wel Brasia of Verfhout - is niet alleen een mooie, maar ook een interessante boom. Hij wordt niet hoog, vijf meter, zoiets. Maar de typische stammen, die uit een verzameling aan elkaar gekitte kleine stammetjes lijken te bestaan, bevatten een rode kleurstof die eeuwenlang als textielverf is gebruikt. Tot 1815 werd dit zware hout - zwaarder dan water - in het Amsterdamse 'Rasphuis' door gevangenen geraspt en gekookt om daaruit het pigment te winnen.
Na de introductie van chemische kleurstoffen is de Brasiel gewoon weer een mooie, gedrongen en voor Bonaire kenmerkende boom.