Mais, de Grasreus

De akkers van granen, bollen en bieten zijn kaal en de aardappelen worden in rap tempo uit de grond gehaald. Alleen de mais staat er nog fier bij in zijn geblokte percelen. Nog hoger, lijkt het. Met zijn drie meter is het dan ook ons hoogste gras, op een incidentele bamboe in een beschut tuintje na. Een snelle groeier, dikke stengels: spierballengras! En mooi ook, al vinden velen hem liever teveel, te onnatuurlijk en te industrieel. Zo belichaamt hij in zijn eentje alles wat er mis is gegaan in de moderne landbouw. Maar daarmee wordt de mais toch echt tekort gedaan.
Want hoe heldergroen is hij wel niet, deze bikkel, die vanwege zijn koukleumerigheid - iets minder bikkel - pas laat gezaaid wordt en vervolgens dus flink moet doorgroeien. En daar staat hij nu, met grote grassige pluimen in top - de mannelijke bloemen met de meeldraden (foto 3) - en halverwege de stengel, in de oksels van de brede bladeren, de sigaarachtig verpakte vrouwelijke bloemen, waaruit de stampers als lange paardenstaarten naar buiten hangen (foto 2). Dit worden de bekende maiskolven, dikker en dikker worden ze, totdat onder de omwindselbladeren de echte - maisgele - maiskolven zijn gevormd.
Niet écht rijp waarschijnlijk, deze gele maiskolven, want de meeste mais in Nederland is 'snijmais' die na de oogst gehakseld en ingekuild wordt. Voer voor koeien. De voor menselijke consumptie bestemde 'suikermais' komt meestal uit warmer streken, al zijn er nu ook rassen die hier kunnen groeien én rijpen. Het is nog niet veel. De snijmais daarentegen is overal te zien, hij begroeit elk jaar meer dan 200.000 ha.

De mais mag hier dan moeilijk rijpen en pas laat gezaaid kunnen worden, het is al heel wat dat het hier groeit. Want de plant komt van de andere kant van de wereld - Midden-Amerika - waar hij lang geleden door de Indianen tot voedselgewas werd ontwikkeld. Uit een onooglijk grasje, echt waar. Columbus ontdekte destijds niet alleen Amerika, maar ook deze mais en nam die mee naar Spanje. Daar voelde de mais zich al snel thuis. Later werden er rassen ontwikkeld die het ook in koudere streken goed deden. Al met al is er heel wat 'ontwikkeld' aan de mais, die zich nu over grote delen van de aarde heeft uitgebreid. De allerlaatste ontwikkeling is wel het meest omstreden: de gentech-mais. Die overigens - ondanks alles - nog steeds prachtig is!

Mais, hoe kan het ook anders, is een veelzijdig gewas: niet alleen veevoer of die kluif bij de barbecue, maar ook worden er tortillas van gemaakt, maisbrood, maispap (polenta), funchi, cornflakes, maiszetmeel, maisolie, maisbier (dat maakten de oude Indianen al!), alcohol voor autobrandstof, Bourbon en popcorn.

Tags: