Oudste vlier van Nederland

De oude van dagen staan op een rij: kromme vlierbomen die vanuit de bosrand over een dromerige open plek staren. Ergens in het Dwingelderveld. Geen bordje, niets. Het smalle pad loopt er min of meer per ongeluk langs. Vlak langs, dat wel, de oude ribbelige stammen zijn aan te raken. Hier geen getwijfel tussen vlierstruik en vlierboom: bomen zijn het, bescheiden bomen en een wat minder bescheiden exemplaar als laatste in de rij. Maar die moet nog wachten, want eerst vraagt een gevallen strijder de aandacht. Gevallen maar nog niet verslagen, zo blijkt.
De ontwortelde voet ligt met het meegetrokken gele zand naast het pad en de vier stammen, elk 20 tot 25 cm dik, zijn in het gras van de open plek geland, al helemaal met mos overgroeid en hier en daar een paarsviolet judasoor ten teken van de ingezette rotting. Maar ook overal levendige uitlopers die in bosjes uit het gevallen hout spruiten in een dappere poging om het leven van de gevallen reus voort te zetten (foto 1).

Wat verder langs het pad, een meter of tien uit elkaar, staan twee fiere vlieren die beide een duidelijke hoofdstam hebben van 25 à 30 cm dik. Hun silhouet tegen het licht van de open plek is kenmerkend vliers, maar hun stevige stam is voor nederlandse begrippen vrij uitzonderlijk. Foto 2 toont de helft van dit robuuste stel en helemaal rechts is reeds een glimp te zien van de laatste en de grootste vlier op deze plek.

Aangekomen bij de dikke stam met een diameter van bijna 50 cm, kijk ik onwillekeurig een keer extra omhoog om te zien of ik me niet heb vergist. Nee, ik heb me niet vergist: door de laaghangende takken van struiken en jonge bomen steekt een vlier zijn machtige stam omhoog (foto 3). Hoewel ook dit exemplaar een gewone vlier (Sambucus nigra) is, ziet hij er allerminst gewoon uit. Het is een stam waarmee andere bomen gemakkelijk tot twintig meter hoogte zouden reiken, maar een vlier blijft nu eenmaal een vlier en dus is ook deze reus niet hoger dan acht meter, tien misschien.

De dikste en de oudste...

Om zoiets zeker te weten, moet je alles hebben gezien. Moet je de boom in kwestie omzagen en zijn jaarringen tellen. Of op zijn minst een boormonster uit zijn stam nemen, met alle infectierisico's van dien.
Hoeft niet, ik geloof het zo wel, ik wíl het geloven: hier staat de oudste vlier van Nederland!