Slanke silhouetten

Als de bomen hun zomerkleed hebben afgelegd - het blad gevallen, de zaden verspreid - resteert de harde kern van hun bestaan. Van alle opsmuk ontdaan zijn ze meer dan ooit zichzelf. Karakteristieke silhouetten. Breedgeschouderde zwaargewichten, wijd uitwaaierende kronen, hoge toppen die veel wind vangen, onopvallende middenmoters en gedrongen gestaltes, elke soort naar zijn aard. En even kenmerkend als de vorm van hun verdwenen bladeren. Een enkeling glanst nog graag in de lage winterzon, maar het merendeel staat het liefst als zwarte schim tegen grijze lucht.

Tussen al die houten silhouetten zijn ook opvallend slanke verschijningen te vinden: de Berk, de Els en de Italiaanse populier. Ze zijn van grote afstand al te herkennen.
De Berk, in dit geval de meest algemene: de Ruwe berk (Betula pendula), is natuurlijk aan zijn witte stam al te herkennen. Pas daarna - en vooral in de zon - valt op hoe dun en talrijk de kleinste takken zijn, hoe die in bundels buigen of hangen, bezet met al even slanke katjes en hoe ze glimmen en rossig kleuren. De bedenker van het woord 'twijg' moet bijna wel deze fijne berkentakjes in gedachten hebben gehad.
De Els, in dit geval de meest algemene: de Zwarte els (Alnus glutinosa), behoort ook tot de Berkenfamilie. Hij valt op door zijn smalle vorm, zijn rechte en ongedeelde stam met regelmatige, relatief dunne zijtakken. Net als bij de Berk zien de uiteinden van de takken er gevuld uit, niet door de vele twijgen, maar door forse aantallen katjes, dof-lila gekleurd, gereed om uit te lopen en soms nog vergezeld door oude elzenproppen van het afgelopen jaar.
De Italiaanse populier (Populus nigra italica) is nog slanker, maar in tegenstelling tot Berk en Els niet wild in Nederland. Nergens eigenlijk. Het is een mutant van de gewone Zwarte populier die ooit in Noord-Italië is ontstaan en die zich niet normaal kan voortplanten, alleen via stekken. Door zijn bijzondere vorm en enorme groeipotentie - meer dan 30 meter in minder dan 30 jaar - wordt hij veel gekweekt en aangeplant.

En de Slanke den? Die bestaat niet, helaas. Mogelijk wordt de Spar bedoeld, die wél aan het profiel van slanke den voldoet.