dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Dit is de tijd van het jaar dat ik graag naar eiken kijk, dat wil zeggen: nog liever dan anders en met nog meer bewondering ook. Want ik kijk nu eenmaal graag naar eiken en altijd bewonderend. Zo stoer, zo hoog, zo breed en zo dik, zo oud en grimpeld, zo gekronkeld en nu met zoveel blad nog.
Het begon met een paar bloemen, al voor ik naar Bonaire vertrok. En nu, bijna vier weken later bloeit hij nog steeds en heeft het merendeel van de knoppen zijn bloeikruit verschoten.
Wind is er altijd en overal, op Bonaire. Ook in september laat hij zich gelden, al is het soms doordat hij even wegvalt of van de verkeerde kant komt. Even maar, natuurlijk, want verder is hij de constante factor. altijd behoorlijk hard en altijd uit het noordoosten.
...die mooie zomer? Dat staat te bezien, want na iedere inzinking lijkt hij weer op te krabbelen. Toch wordt het dan zolangzamerhand een mooie názomer, overigens zeker zo aangenaam. Wat in elk geval voorbij is, is mijn expositie in Soest. En na-exposities bestaan niet, dus klaar is klaar en het was mooi zo.
Ze groeien niet, ze bloeien niet en ze vermenigvuldigen zich niet, maar gelukkig zijn er nog veel van: de oude New Yorkse gevels die naar boven toe steeds mooier worden tot aan hun imposante daklijsten, hun kleurige bekroning.
Prehistorie in New York? Dat kunnen niet de mensen zijn, de wolkenkrabbers en het verkeer evenmin.
Binnen de bebouwde kom is de wilde berm in opkomst, steeds vaker moeten gras en struiken plaatsmaken voor een ingezaaid mengsel van wilde planten, met name opvallende bloeiers natuurlijk.
Het is al weer lang geleden dat ik voor het laatst iets over de vlier schreef. Te lang. De trouwe, nooit versagende vlier, waarvan je met slechts een enkel bloeischerm al een vaas vol hebt en een neus vol op de koop toe. Meer dan genoeg voor een kop vlierbloesemthee ook, en een mooi begin voor vlierbloesemsiroop.
Rug tegen de schaduwrand
machtige toortsen, twee meter sterk
in volle rozetten geplant.
Op sommige plekken is het flink winderig - vooral bij zee en dan is de wind nog zout ook - en wil je er als boom toch groeien dan vergt dat enig aanpassingsvermogen of het geluk om net op dat ene wat luwere plekje terecht te komen.
Deze drie schilderijen - Dwingelderveld 1, 2 en 3 - zijn in de loop van 2016 en 2017 al eens te zien geweest als nieuwe aanwinsten in de Galerij. Dat is dus niet de reden dat ze hier op herhaling gaan, wel dat ze binnenkort in het echt zijn te zien in de Oude Kerk van Soest.
Het kan nog net: genieten van stijf tegen de grond gedrukte rozetten die nog niet door hebben - of er geen vertrouwen in hebben - dat de winter voorbij is. Prachtige radiale patronen waar je soms per ongeluk op gaat staan. Niet erg want ook daar kunnen ze tegen zolang ze er zo bij liggen.
Om de naam alleen al zou je erover schrijven, ranonkels, maar ook omdat drie representanten van deze familie het vroege voorjaar kleur geven: het speenkruid, de bosanemoon en de dotterbloem.
HIj is decoratief, verdraagt de schaduw en is winterhand: de ideale schoonzoon voor de tuin. Of schoondochter, want deze Aucuba japonica is tweehuizig, hetgeen wil zeggen dat er er mannelijke en vrouwelijke exemplaren zijn.
Tempels, daar denk je niet meteen aan als je hem op Bonaire ziet, deze boom. Frangipani, zoals hij hier genoemd wordt, klinkt dan een stuk natuurlijker. En over natuurlijk gesproken: van oorsprong komt hij inderdaad alleen voor in tropisch Amerika, alle zeven soorten.
Zeedruif, dat klinkt bijzonder en dat is hij ook. Niet in de zin van zeldzaam, want hij komt op Bonaire veel voor, zowel in het wild - bij zee, inderdaad - als aangeplant in tuinen, waar hij trouwens ook ongevraagd door een vogel kan zijn gebracht.
Als vanzelfsprekend worden bloemen beschouwd als het eenmalige dan wel jaarlijkse hoogtepunt van iedere plant, boom of struik, de bekroning van een vastgelegd ontwikkeltraject. Terecht. Maar niet altijd. Want soms wordt er juist gebloeid op het moment dat alles verloren lijkt en de ondergang nabij is.
Zo gewoon dat je geneigd bent er niet bij stil te staan en zo bijzonder dat dat toch wel moet: het vertakken van stammen, takken, twijgen, wieren in zee, luchtwortels, de steeltjes van bloemschermen, zaden en bessen.
De kerstkaarsjes zijn opgebrand, maar de electrische lichtjes doen het gelukkig nog. Zij houden de hoop levend dat het grote licht van de zon op volle zomersterkte terugkeert en daarmee alles wat verdween in een diepe winterrust, ondanks dat onze winter zijn naam nog niet kan waarmaken, laat staan de vergelijking do
Een mens kan nog zo positief doen over de laatste bloemen en blaadjes en de eerste knoppen en sprietjes, het blijft natuurlijk behelpen in de winter. Tenzij je de warme kassen van de Hortus in Leiden opzoekt, waar het altijd zomer is en nog een beste zomer ook.
Eind november, hoogste tijd om de tuin winterklaar te maken zou je zeggen. Maar de laatbloeiers plegen verzet, met name de gele chrysanten die maar niet uitgebloeid willen raken.
De meeste bessen hingen in de zomer al te lonken en de meeste hebben de zomer ook niet overleefd, de sappigste, met inbegrip van samengestelde varianten als frambozen en bramen. In het najaar en zeker als het eind november is geworden, hangt alleen de stevigste kost nog aan de - vaak al kale - takken.
Bonaire, maar voor de verandering geen knalharde kleuren, contrasten, extreme omvang of vormen. Grijzig zijn ze, onopvallend en klein, deze bromelia's op hun al even grijze boomtakken. Dat laatste is het enige herkenbare: bromelia's groeien in bomen.
Er staat een kenepaboom in de tuin. Op Bonaire, want de kenepa hoort thuis in de Amerikaanse tropen. Het is een geliefde boom die voor Antilliaanse begrippen aardig hoog wordt (foto 3), zij het geen 25 meter zoals elders, en die met zijn dichte bladerkroon veel schaduw geeft.
In het herfstgeweld van kleurende en vallende bladeren moet je soms wat beter kijken, maar dan zijn er meer dan genoeg stilleventjes te bewonderen.
