dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Tempels, daar denk je niet meteen aan als je hem op Bonaire ziet, deze boom. Frangipani, zoals hij hier genoemd wordt, klinkt dan een stuk natuurlijker. En over natuurlijk gesproken: van oorsprong komt hij inderdaad alleen voor in tropisch Amerika, alle zeven soorten.
Zeedruif, dat klinkt bijzonder en dat is hij ook. Niet in de zin van zeldzaam, want hij komt op Bonaire veel voor, zowel in het wild - bij zee, inderdaad - als aangeplant in tuinen, waar hij trouwens ook ongevraagd door een vogel kan zijn gebracht.
Als vanzelfsprekend worden bloemen beschouwd als het eenmalige dan wel jaarlijkse hoogtepunt van iedere plant, boom of struik, de bekroning van een vastgelegd ontwikkeltraject. Terecht. Maar niet altijd. Want soms wordt er juist gebloeid op het moment dat alles verloren lijkt en de ondergang nabij is.
Zo gewoon dat je geneigd bent er niet bij stil te staan en zo bijzonder dat dat toch wel moet: het vertakken van stammen, takken, twijgen, wieren in zee, luchtwortels, de steeltjes van bloemschermen, zaden en bessen.
De kerstkaarsjes zijn opgebrand, maar de electrische lichtjes doen het gelukkig nog. Zij houden de hoop levend dat het grote licht van de zon op volle zomersterkte terugkeert en daarmee alles wat verdween in een diepe winterrust, ondanks dat onze winter zijn naam nog niet kan waarmaken, laat staan de vergelijking do
Een mens kan nog zo positief doen over de laatste bloemen en blaadjes en de eerste knoppen en sprietjes, het blijft natuurlijk behelpen in de winter. Tenzij je de warme kassen van de Hortus in Leiden opzoekt, waar het altijd zomer is en nog een beste zomer ook.
Eind november, hoogste tijd om de tuin winterklaar te maken zou je zeggen. Maar de laatbloeiers plegen verzet, met name de gele chrysanten die maar niet uitgebloeid willen raken.
De meeste bessen hingen in de zomer al te lonken en de meeste hebben de zomer ook niet overleefd, de sappigste, met inbegrip van samengestelde varianten als frambozen en bramen. In het najaar en zeker als het eind november is geworden, hangt alleen de stevigste kost nog aan de - vaak al kale - takken.
Bonaire, maar voor de verandering geen knalharde kleuren, contrasten, extreme omvang of vormen. Grijzig zijn ze, onopvallend en klein, deze bromelia's op hun al even grijze boomtakken. Dat laatste is het enige herkenbare: bromelia's groeien in bomen.
Er staat een kenepaboom in de tuin. Op Bonaire, want de kenepa hoort thuis in de Amerikaanse tropen. Het is een geliefde boom die voor Antilliaanse begrippen aardig hoog wordt (foto 3), zij het geen 25 meter zoals elders, en die met zijn dichte bladerkroon veel schaduw geeft.
In het herfstgeweld van kleurende en vallende bladeren moet je soms wat beter kijken, maar dan zijn er meer dan genoeg stilleventjes te bewonderen.
Als de nacht valt over Central Park, blijft het er vol leven, maar met andere mensen dan overdag en het zijn ook andere dieren die zich dan laten zien in het gedempte schijnsel van lantaarns en de lichtjes van de omringende stad.
De meeste hebben hun schachten verlaten en zijn een nieuw leven begonnen. Echter niet nadat zij zich een lange weg hebben geknaagd door het blad waarin ze uit een minuscuul eitje werden geboren, nadat ze daar werden achtergelaten door een moeder die voor zichzelf geen opvoedende taak zag weggelegd.
Half augustus, de tijd van het jaar dat de heide bloeit en dus een goed moment om een nieuw heide-schilderij op te zetten: Dwingelderveld 4. Maar vooral om eerst maar eens - het kan immers even duren voor dat klaar is - de nummers 1, 2 en 3 gezamenlijk in het zomerzonnetje te zetten.
Een opvallende verschijning in één van de vennen in Pesse, deze blauwbloeiende waterplant waarvan er elk jaar meer lijken te komen, terwijl hij in de andere twee vennen ontbreekt. Het is de waterhyacint, ook wel snoekkruid genoemd. Officieel: Pontederia cordata.
Nee, geen plaatjes met zwembroeken of picknickkleden, maar van stukjes natuur die in Nederland zeldzaam zijn en waar je op vakantie in Frankrijk gewoon tegenaan loopt. De blauwzwarte houtbij kwam eerder al voorbij, veel opdringeriger dan de stilletjes op een blad uitrustende beekjuffer (foto 1).
Een boom in het zomernieuws, dan denk je al gauw: komkommertijd. De essen zouden ziek zijn en misschien wel helemaal worden uitgeroeid. Wat doet denken aan de jaren zeventig, toen de iepenziekte heerste en de Amsterdamse binnenstad tot een steenwoestijn gereduceerd dreigde te worden.
Het is 'maar' een schilderij, olieverf op paneel. Niettemin zijn de vele bloemen haarscherp, evenals de overdaad aan zittende, kruipende en vliegende beestjes; je kunt het zoemen bijna horen, de bloemen ruiken. Het is een vrij groot schilderij, daarom zijn detailfoto's nodig om er een goede indruk van te krijgen.
Dunne stengels, weinig bladeren en dan ... een enorme bloem. Een Clematis, in de achtertuin tegen de schutting. Allesbehalve wild, dat zie je zo: aan deze bloem is hard gewerkt. Maar dan heb je ook wat.
In Museum Voorlinden is het, een grote zaal, strak en wit. Ingegoten vissen van Damien Hirst eisen de aandacht. En een stuk asfaltweg van Zhanna Kadyrova. In een hoekje ontwaar ik een paardenbloem die schijnbaar onder de plint door is komen groeien, tot nog toe aan de aandacht van de suppoosten ontsnapt.
Rond Bevrijdingsdag gaat een mens dingen anders bekijken, ook zijn boekenkast. Daar zie ik 'De Nederlanden' van Arthur van Schendel staan. Diens laatste publicatie, kort na de bevrijding. Een episch gedicht dat doet denken aan de Mei van Gorter, die door Van Schendel zeer werd bewonderd.
Alle knoppen zijn mooi of op zijn minst bijzonder, al was het maar omdat ze de winter hebben overleefd en hun potentieel veilig bij de meet van het voorjaar hebben afgeleverd. Trots en klaar om hun entree te maken, hun belofte in te lossen met nieuwe bladeren of bloemen of allebei.
Nou ja, vreemd... Het is heus wel een echt Nederlandse vogel, deze aalscholver. Heel erg zelfs. Maar hier, in dit weinig indrukwekkende parkje in Oegstgeest? Toegegeven, de grote populier met zijn vracht rode katjes is indrukwekkend, maar dat is het wel zo ongeveer wat groot en robuust betreft.
Ver buiten het bereik van narcissen, krokussen en andere geïmporteerde overdaad - in de bossen en op de velden van Drenthe - zijn de kleuren anders, de kleuren van maart.
Als het lange tijd heet en droog is - en dat is op Bonaire geen uitzondering - dan is er geen beginnen aan, het verbouwen van voedsel op betekenisvolle schaal. Maar na een regenperiode, als de grond nat is en de waterbassins vol zijn, kan er gezaaid, gegroeid en geoogst worden. Zoals nu.
