dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Half augustus, de tijd van het jaar dat de heide bloeit en dus een goed moment om een nieuw heide-schilderij op te zetten: Dwingelderveld 4. Maar vooral om eerst maar eens - het kan immers even duren voor dat klaar is - de nummers 1, 2 en 3 gezamenlijk in het zomerzonnetje te zetten.
Een opvallende verschijning in één van de vennen in Pesse, deze blauwbloeiende waterplant waarvan er elk jaar meer lijken te komen, terwijl hij in de andere twee vennen ontbreekt. Het is de waterhyacint, ook wel snoekkruid genoemd. Officieel: Pontederia cordata.
Nee, geen plaatjes met zwembroeken of picknickkleden, maar van stukjes natuur die in Nederland zeldzaam zijn en waar je op vakantie in Frankrijk gewoon tegenaan loopt. De blauwzwarte houtbij kwam eerder al voorbij, veel opdringeriger dan de stilletjes op een blad uitrustende beekjuffer (foto 1).
Een boom in het zomernieuws, dan denk je al gauw: komkommertijd. De essen zouden ziek zijn en misschien wel helemaal worden uitgeroeid. Wat doet denken aan de jaren zeventig, toen de iepenziekte heerste en de Amsterdamse binnenstad tot een steenwoestijn gereduceerd dreigde te worden.
Het is 'maar' een schilderij, olieverf op paneel. Niettemin zijn de vele bloemen haarscherp, evenals de overdaad aan zittende, kruipende en vliegende beestjes; je kunt het zoemen bijna horen, de bloemen ruiken. Het is een vrij groot schilderij, daarom zijn detailfoto's nodig om er een goede indruk van te krijgen.
Dunne stengels, weinig bladeren en dan ... een enorme bloem. Een Clematis, in de achtertuin tegen de schutting. Allesbehalve wild, dat zie je zo: aan deze bloem is hard gewerkt. Maar dan heb je ook wat.
In Museum Voorlinden is het, een grote zaal, strak en wit. Ingegoten vissen van Damien Hirst eisen de aandacht. En een stuk asfaltweg van Zhanna Kadyrova. In een hoekje ontwaar ik een paardenbloem die schijnbaar onder de plint door is komen groeien, tot nog toe aan de aandacht van de suppoosten ontsnapt.
Rond Bevrijdingsdag gaat een mens dingen anders bekijken, ook zijn boekenkast. Daar zie ik 'De Nederlanden' van Arthur van Schendel staan. Diens laatste publicatie, kort na de bevrijding. Een episch gedicht dat doet denken aan de Mei van Gorter, die door Van Schendel zeer werd bewonderd.
Alle knoppen zijn mooi of op zijn minst bijzonder, al was het maar omdat ze de winter hebben overleefd en hun potentieel veilig bij de meet van het voorjaar hebben afgeleverd. Trots en klaar om hun entree te maken, hun belofte in te lossen met nieuwe bladeren of bloemen of allebei.
Nou ja, vreemd... Het is heus wel een echt Nederlandse vogel, deze aalscholver. Heel erg zelfs. Maar hier, in dit weinig indrukwekkende parkje in Oegstgeest? Toegegeven, de grote populier met zijn vracht rode katjes is indrukwekkend, maar dat is het wel zo ongeveer wat groot en robuust betreft.
Ver buiten het bereik van narcissen, krokussen en andere geïmporteerde overdaad - in de bossen en op de velden van Drenthe - zijn de kleuren anders, de kleuren van maart.
Als het lange tijd heet en droog is - en dat is op Bonaire geen uitzondering - dan is er geen beginnen aan, het verbouwen van voedsel op betekenisvolle schaal. Maar na een regenperiode, als de grond nat is en de waterbassins vol zijn, kan er gezaaid, gegroeid en geoogst worden. Zoals nu.
Gestrand zien ze er niet erg gevaarlijk uit, deze Portugese oorlogsschepen. Hun beruchte giftige tentakels zijn ze grotendeels kwijt en hun zeilblaas ligt doelloos tussen het zeewier. Toch is het verontrustend dat ze hier liggen, aan het kleine strandje van Lagoen, een baai aan de ruwe oostkust van Bonaire.
Een geboren Bonaireaan, deze veelkleurige bloeier, Flor di sanger genaamd. Bloedbloem, letterlijk uit het Papiaments vertaald. Een meter of drie hoog, dringt deze wilde struik door en over het hek om de tuin. En dat mag, hij is van een soort ruige schoonheid.
Er is weinig grof aan de Grove den, een boom die lijdt onder zijn naam. Ja, zijn naalden zijn langer dan die van een spar, maar mooi lang, sierlijk lang. Twee-aan-twee bovendien, nog speels ook.
Nee, korstmossen zijn geen mossen. Maar wel net zo klein en even heldhaftig trotseren zij de winter, hoewel daarvoor - dat moet gezegd - niet veel nodig was tot nu toe.
Nu de koeien op stal staan zullen we het moeten doen met afbeeldingen uit betere tijden. Je kunt natuurlijk genoegen nemen met de karikaturen op melkpakken en andere zuivelproducten, maar het is een stuk interessanter om eens even de koe in de kunst te omarmen.
Het ene mos is het andere niet, sterker nog: sommige mossen zijn helemaal geen mos. Iets plantaardigs, laag, zonder wortels op de een of andere ondergrond geplakt? Mos. Ach, what's in a name. En ach, wat is nou echt.
Dieren nemen in de beeldende kunst een soms opvallende, maar over de hele breedte gezien bescheiden plaats in: ergens na de portretten, bustes, landschappen en stillevens.
Het najaar is een niet te missen schouwspel van kleuren, verkleuren en vallen, van afsterven, verstoppen en vertrekken. Waar je ook kijkt, overal is wel iets dat daaraan herinnert. Overal, behalve op het strand.
Ook deze bij elkaar drommende baby-eikjes zullen hun weinige blaadjes binnenkort verliezen. Bijna onzichtbaar geworden gaan ze dan hun eerste winter in en zullen ze, hoe klein en kwetsbaar ze ook zijn, de elementen moeten weerstaan willen ze het voorjaar halen en verder kunnen groeien.
Als je deze sporen 's morgens vroeg op een Bonaireaans strandje ziet (foto 1), weet je dat je te laat bent. Want dan zijn er die nacht - waarschijnlijk in de avond al - jonge zeeschildpadjes uit hun nest gekomen en naar zee gekropen.
Onder de eikenbomen in Oegstgeest is het lastig lopen dezer dagen. Het ligt er bezaaid met harde dingen die brutaal door de schoenzolen puilen. Geen eikels. Of toch? Nou jou, misschien ook wel. Rare eikels.
Er glinstert iets op de bladeren, de gehavende bladeren van de els die zich - zo goed en kwaad als ze dat nog kunnen - warmen in de nazomerzon. Dichtbij blijken het kevertjes te zijn, pikzwart en tegelijk blauw glanzend; hun rugschilden weerkaatsen de zon.
Een bericht dat een beetje buiten de gewone orde valt, want er komt maar weinig '(on)gewone natuur' in voor. Of het moet mijn eigen natuur zijn. Ik wil bij deze graag melding maken van een nieuw boek dat is verschenen: 'Een kwestie van familie'. Een boek van mijn hand, een roman. Gebaseerd op ware gebeurtenissen.
