dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
De twijgen zijn dunner, de blaadjes smaller, de bloemen net iets minder enorm en uitbundig en de vruchten niet rood maar bruinig en qua grootte eerder een flinke tomaat dan een navelsinaasappel of een grapefruit.
De een komt er om zijn kostje bij elkaar te scharrelen, beweeglijk speurend, geen moment stil. De ander juist om te rusten na zijn dagelijkse taken, het vissen op zee, en zit er onbeweeglijk op een stuk rots in het af en aanspoelende water.
Er hangt een aureool van weldadigheid om het in keurige potjes en kleurige flacons verpakte wondermiddel dat uitnodigende schappen van drogisterijen en natuurwinkels vult. Aloë vera. Wat het precies is en waar het vandaan komt hoef je niet te weten: de vertrouwde naam is genoeg.
Ongevaarlijke stofnestenbouwers, in ieder huis. Magere spinnen die - bijna doorzichtig - de rust zelve zitten te zijn. Liefst in een hoekje tegen het plafond; de hoofdbewoners hoeven ze niet recht in de glimmende ogen te kijken. Trilspinnen zijn het.
Als de bomen hun zomerkleed hebben afgelegd - het blad gevallen, de zaden verspreid - resteert de harde kern van hun bestaan. Van alle opsmuk ontdaan zijn ze meer dan ooit zichzelf. Karakteristieke silhouetten.
Toegegeven, op een mooie dag kunnen er heel wat mensen zijn, honden, een stel paarden. Ook 's winters. Maar geen groen sprietje te zien. Water zat, maar zout en nogal wisselend. Beweeglijk. Moet je van houden, zoals zeewier, dat hier echter geen houvast vindt. Soms spoelt er van elders wat aan, losgeslagen. Dieren?
Ze ogen dezer dagen toch al zo treurig, de bomen, met hun kale takken, natte stammen en kleumende voeten in drasse grond. En dan ook nog enge gezwellen vertonen die als ballen, bloemkolen of vormloze groeisels uit de stammen stulpen? Dat ziet er niet best uit. Boomkanker dus.
Niet alleen in zachte winters blijven er nog lang bessen hangen, zoals bij de wilde Hulst en de aangeplante Cotoneasters. Overvloedig, rolrond en rood, zoals het bessen betaamt. Maar er hangen ook vreemde types rond, schaarser en afwijkend van vorm en kleur. Soms wild, vaak uit een kleurrijker buitenland gehaald.
Sommige mensen nemen - in navolging van publiciteitsbeluste Russische en Chinese leiders - op 1 januari een Nieuwjaarsduik en maken daarover nogal wat ophef. Sommige vogels duiken het hele jaar, zonder gedoe. Aalscholvers natuurlijk, die dat spectaculair vanuit de lucht doen.
In de donkere dagen tussen Kerst en Nieuwjaar kunnen we wel een paar lichtpuntjes gebruiken, een beetje zicht - al was het maar van ver - op de terugkeer van het weggekwijnde leven.
"Waarom ik niet?", klaagt de Taxus elke december weer. En daar valt wat voor te zeggen. Want ondanks de exotische naam groeit hij hier van oudsher, met naalden die diepgroen zijn en glimmen, die niet prikken en niet uitvallen. Prima voor een kerstboom.
Het werk is gedaan, de zaden zijn de deur uit. Tijd voor nagenieten, rust en sterven. De bomen lieten hun blad vallen en zijn al winterklaar, tak en stam zullen de winter doorstaan. Maar bij planten moet ál het bovengrondse sterven.
Als de groene mist optrekt uit bos, park en duinen, wordt de ruwhouten wapening van onze natuur zichtbaar: stammen en takken. En de lianen van de Bosrank, onze wilde Clematis die zijn herfstverschijning extra glans geeft door pruiken harige vruchtjes als engelenhaar in kale boomtakken en kruinen te hangen.
De sappige bessen van Krent, Vogelkers, Vuilboom, Vlier en Gelderse roos zijn op. Zelfs de overvloed aan Lijsterbessen is weggewerkt. Met wat er nu nog hangt, moet iets aan de hand zijn. Misschien zijn het buitenlandse 'wat de boer niet kent, dat eet-ie niet'-bessen, zoals die rode Cotoneaster en paarse Callicarpa.
Je zou denken: als er één gans is die zich al bij de eerste tekenen van de herfst naar warmere oorden spoedt, dan wel de Nijlgans. Toch? Maar nee. Sterker nog, hij gaat helemaal niet weg.
Nee, niet de stug doorgaande Hortensia's die steeds dieper roze, oudroze, gaan kleuren. En evenmin de laatste rozen, volhouders die nog in verschillende kleuren en maten tot het randje van de invallende vorst staan te gaan, echo van een allang voorbije zomer.
Sommige vogels zijn bekend van hun acrobatische toeren aan pinda's en vetbollen, andere van hun nijvere gescharrel tussen de bladeren, weer andere van hun lieflijke zang in de avondschemer of hun gekras in kale kruinen, van hun groepsdutjes aan de waterkant, hun overvliegende V-formaties, hun statige waden, hun kwet
Na de zomer is het tijd voor de ontgroening, iedere student weet dat. Dat is een begin, het studentenleven lokt. Maar tegelijk komt er een andere en veel grotere ontgroening op gang die helemaal geen begin is, hooguit het begin van het einde.
Nee, niet met de pepernoten die klaarliggen terwijl er nog geen Zwarte Piet, pardon: Piet te zien is. Of met het winterklare wegenzout. Het zijn planten die strooien voor hun leven. Met zaden.
Alsof er een wedstrijd honderd meter cirkelzagen is gestart, zo hard, zo lang en zo doordringend klinkt de Zangcicade als hij zijn aanwezigheid kenbaar meent te moeten maken. Overigens heb je hem dan nog lang niet gevonden, ook al is hij met een lengte van 4 tot 5 cm behoorlijk groot. Want schutgekleurd natuurlijk.
Een echt feestnummer, de Oleander: groeien, bloeien, hij gaat maar door, twaalf maanden per jaar is het bal. Uit Spanje afkomstig inderdaad, Olé! En uit de rest van het Middellandse Zeegebied, Iran, Pakistan en India. Dol op rotsige grond en ja hoor, laat Bonaire nou één en al rotsige grond zijn...
De natuur is vroeg uit de veren op Bonaire. In de eerste ochtendschemer staan de bloemen in vol ornaat klaar voor de nieuwe dag, de onvermoeibare Passiebloem heeft een verse lichting eendagsbloemen uitgestald. En de vogels laten zich al horen voor de eerste zonnestralen hun felle kleuren laten oplichten.
De Palu santu is een tropische boom die houdt van de zee. En dan niet op rotsen in de harde wind, maar rond de rustig kabbelende baai van Kralendijk, tot in mijn hogere en meer inlandige tuin.
Als in september de meeste planten het welletjes beginnen te vinden, doet híj er juist nog een schepje bovenop: windt zich energiek op om alles wat omhoog gaat - erin en erover - of weeft bij gebrek aan houvast een bodemtapijt.
De akkers van granen, bollen en bieten zijn kaal en de aardappelen worden in rap tempo uit de grond gehaald. Alleen de mais staat er nog fier bij in zijn geblokte percelen. Nog hoger, lijkt het. Met zijn drie meter is het dan ook ons hoogste gras, op een incidentele bamboe in een beschut tuintje na.
