dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Nee, niet met de pepernoten die klaarliggen terwijl er nog geen Zwarte Piet, pardon: Piet te zien is. Of met het winterklare wegenzout. Het zijn planten die strooien voor hun leven. Met zaden.
Alsof er een wedstrijd honderd meter cirkelzagen is gestart, zo hard, zo lang en zo doordringend klinkt de Zangcicade als hij zijn aanwezigheid kenbaar meent te moeten maken. Overigens heb je hem dan nog lang niet gevonden, ook al is hij met een lengte van 4 tot 5 cm behoorlijk groot. Want schutgekleurd natuurlijk.
Een echt feestnummer, de Oleander: groeien, bloeien, hij gaat maar door, twaalf maanden per jaar is het bal. Uit Spanje afkomstig inderdaad, Olé! En uit de rest van het Middellandse Zeegebied, Iran, Pakistan en India. Dol op rotsige grond en ja hoor, laat Bonaire nou één en al rotsige grond zijn...
De natuur is vroeg uit de veren op Bonaire. In de eerste ochtendschemer staan de bloemen in vol ornaat klaar voor de nieuwe dag, de onvermoeibare Passiebloem heeft een verse lichting eendagsbloemen uitgestald. En de vogels laten zich al horen voor de eerste zonnestralen hun felle kleuren laten oplichten.
De Palu santu is een tropische boom die houdt van de zee. En dan niet op rotsen in de harde wind, maar rond de rustig kabbelende baai van Kralendijk, tot in mijn hogere en meer inlandige tuin.
Als in september de meeste planten het welletjes beginnen te vinden, doet híj er juist nog een schepje bovenop: windt zich energiek op om alles wat omhoog gaat - erin en erover - of weeft bij gebrek aan houvast een bodemtapijt.
De akkers van granen, bollen en bieten zijn kaal en de aardappelen worden in rap tempo uit de grond gehaald. Alleen de mais staat er nog fier bij in zijn geblokte percelen. Nog hoger, lijkt het. Met zijn drie meter is het dan ook ons hoogste gras, op een incidentele bamboe in een beschut tuintje na.
Dit jaar eisen zij de aandacht op: vlinders. Dagvlinders. Want dat zijn de opvallendste vlinderverschijningen, dartelend rond de bloeiende Budleia's in parken en tuinen. En aan de waterkant doet het laatste Koninginnekruid nog hele goede zaken. Overdag dus. En hoe meer zon, hoe beter.
Hoog gespriet, buigend in de wind, in smalle linten, brede zomen en wuivende eilanden: Riet. In soorten en maten bevolkt het ondiep water, sloten, vaarten en plassen.
Vreemde gezwellen in de vorm van hoorntjes, wratten, boontjes, knikkers, appeltjes, krielpiepers, ragebollen of ananasjes aan bladeren, takken of knoppen. Van bomen, meestal. Millimeters klein of centimeters groot, met velen of alleenstaand. Bleekgeel, groen of met een rode blos. Gallen.
Een advocatenkantoor uit Suske en Wiske? Een oud familiebedrijf in assurantiën? Of accountants en adviseurs voor al uw duistere zaken? Nee. En ook geen musketiers of ruige Noormannen die dapper en gewelddadig door hun historische avonturen trekken.
Ongegeneerd wat betreft hun onbedekte staat, hun naakte voorkomen, en ongegeneerd schrokkend van alles wat ze tegekomen: naaktslakken. Plaats van handeling? Mijn tuin. Maar het kan - en zal - overal gebeuren.
Lokbloemen, is dat niet dubbelop, zijn bloemen niet altijd lokkertjes? Nou, niet als de wind voor bestuiving zorgt, zoals bij de grassen en hun aanverwanten, die dan ook nogal onbeduidend bloeien. Of zoals bij veel bomen met hun katjes, propjes en ander onduidelijk, veelal kleurloos gebloei.
Ze maken geen web, zelfs geen val van spinseldraden, maar zwerven als jagers rond: de wolfspinnen. Ze zijn snel en sterk en hebben grote ogen. Inderdaad, net als de wolf van Roodkapje. Behoorlijk eng om te zien, dat mag je wel zeggen.
Blauw - écht blauw - is zeldzaam in de Nederlandse natuur. Als de bijna-blauwe Wilde hyacinten zijn uitgebloeid en de lichtblauwe Vergeetmijnietjes naar roze verkleuren, verzachten alleen de geaderd blauwe Ereprijzen het lange wachten op de enige echte, de diepblauwe Korenbloem. Blauwe regen? Violet-blauw.
Ardennen, land van de Ourthe. Met Dinant, Namen en Luik langs de Maas in het westen en Verviers, Bastogne en Arlon langs de grens met Duitsland en Luxemburg in het oosten. Stadse wachters om de beboste heuvels, burchten, oude stadjes, gehuchten, stromend water, stenen oevers en relatieve rust.
Massaal stijgen ze op uit de bewogen oeverbegroeiing waarin ze deze zomerse dag waren neergestreken. Om weer te landen zodra de rust is weergekeerd. Want ze zitten liever dan ze vliegen.
Doodgemoedereerd staat hij te dromen aan het spiegelende water, ontspannen in al zijn vezels, mediterend over het valeriaan-bestaan. Halfgeloken zon koestert de hoog uit het geveerde blad getilde bloemtuilen, het zachte roze dat onmerkbaar wiegt en waar zoemende insecten even komen uitzoemen.
Bepaald geen zeldzame verschijning, de donkere, als een Zeeuwse dominee geklede Meerkoet. En met volle overgave werkend aan verdere uitbreiding. Nog meer meerkoet dus. Niet met één bescheiden nest per jaar, dat spreekt, maar minstens twee, soms drie. Dat tikt aan.
De verschillende helmbloemen zie je nooit tegelijk. Als het voorjaar binnengolft, de vogels zich roeren in nog kale bomen en vroeg uitgelopen struiken van de eerste zon genieten, komt tussen het dode blad de eerste helmbloem op: de purperen Voorjaarshelmbloem.
Het klinkt zo anders, de versteende statigheid van de scarabee of het kriebelige kruipen van een mestkever. En toch gaat het om hetzelfde beestje.
Niet dat hij écht weg was, deze standvogel pur sang, maar zijn zoete zang moesten we een tijdje missen. Extra lang dit jaar, vanwege de lente die niet wilde komen. Het zingen is terug. En het virus waarvan vorig jaar voorspeld werd dat het de merelstand zou decimeren, is weg.
Mei. Krachtig kikkergekwaak. Dat móeten wel Groene kikkers zijn, want Bruine kwaken niet zo luidruchtig. Die produceren een bescheiden geknor, iets als kattengespin, waarmee ze de vrouwtjes in maart en april overigens prima wisten te lokken. Uit hun kikkerdril zijn al kikkervisjes tevoorschijn gezwommen.
Bij mensen komen de haren met de jaren, maar de Stinkende Gouwe wordt ermee geboren. In april komen zijn slappe, geelgroene - vanonder blauwige - bladeren op met daartussen zwaarbebaarde knoppen. En daarna wordt er de hele zomer door goudgeel gebloeid.
Uit Amsterdam? Ze komen van oorsprong uit Turkije, worden massaal gekweekt op het vlakke zand achter de duinen, te kijk gezet in de Keukenhof, verhandeld op de veiling Flora in Rijnsburg en door groothandels geleverd aan de bloemenstalletjes.
