dichter-bioloog
dicht, schrijft korte verhalen, tekent, schildert.
Is waarnemer van het gewone dat nooit gewoon is en erom vraagt in woord en beeld te worden vastgelegd.
Gezellig, thee! Dol op mensen zijn ze, op hun tuinen, huizen en porches, op hun draadjes, haartjes, touwtjes, handige hoekjes en geinige gaatjes en op hun suikerpot. Gezellig, koffie! De hele dag in de weer - dag in, dag uit - met het maken van halve nesten op onmogelijke plaatsen.
En dan is het tijd om de aardappelen een poosje in te ruilen voor funchi, de spijkerbroek voor de allerluchtigste short, de weilanden voor de koenoekoe, de duinen voor rotskust, de haring voor purunchi, de koolmezen voor suikerdiefjes, de merels en lijsters voor chuchubi's, kortom: Nederland voor Bonaire.
Gek hoe je het voorjaar ruikt, zélfs als dat even een stapje terug doet naar de winter. Ik steek mijn neus in de lucht om de gordiaanse geurenknoop te ontwarren, maar merk al gauw dat ik de enige ben. De aandacht is bij supermarkt, Kruidvat, traîteur of wat de bestemming ook moge zijn. Valt het niemand op?
Blauw bewegen, lome staart
roert rimpels in de zee dichtbij
splijt spiegels, lijf in alle staten
buik en zij - en rug en zij
terug buigt hij, draait om zijn as
gepronk en pralen, zonnestraal
een regenboog in zeewiergras
die kleuren kaatst van stil koraal
de hoge kant op, turen naar
een glimp van wat er wuift en strekt
zich onder uitgestrooide glinster
aan het droge oog onttrekt.
De bescheiden boulevard van Kralendijk biedt een goed zicht op de wieren, kleine koralen, grote zeeëgels en vissen in het ondiepe water. Tussen zilverig kabbelen door is het vooral de felgekleurde en beweeglijke papagaaivis die de show steelt. En verwachtingen wekt omtrent wat er verder-en-dieper allemaal te zien moet zijn. Ware het niet dat de glinsterdeken op het water dat voor de reikhalzende kantkijkers verborgen houdt. Maar de papegaaivis doet zijn best. En je kunt gewoon even snorkelen natuurlijk. Of duiken, mocht dat nog niet genoeg zijn.
Het zout der aarde komt hier uit zee. De Solar Salt Works nemen het zuidelijke, pannenkoekplatte deel van Bonaire geheel in beslag. Zoutpannen. De ondiepe sawa-achtige bassins, waarin binnengelaten zeewater wordt ingedampt, liggen blauw, groenig en vooral roze in het gelid (foto 1).
Gebogen rug naar
nooit aflatende
passaat die zout
en warmte waait
langs kromme schouders
oude kruin
gestrekte armen, ver
steeds verder reikend
verste blad dat rukt;
grijp vast en knijp en klamp
en rek en buig en buk
verkramp
maar blijven graaien
tot de laatste zucht;
dan zal de wind je zaaien
jonge divi - rechte rug.
In de wind - die er altijd is, uit hetzelfde noordoosten komt en warmte en zout met zich meevoert - groeien veel bomen 'met de wind mee' en ontwikkelen zo een gebogen gestalte. Vooral als ze alleen staan. En het meest als ze ook nog aan de windkant van het eiland groeien. Allemaal 'waaibomen'. Echter, één kan er maar de echte zijn en dat is de Dividivi, of Watapana in het Papiamentu. De kromste en kenmerkendste.
In de ochtenschemering sjokken ze langs. De straat is onverhard, de mondi - wilde natuur - niet ver. Op zoek, altijd. Alles is eetbaar, luidt hun devies. Dus de laatste plek waar je ze wilt zien is in je tuin. Ezels, wilde ezels, burikunan. Muur! Hek!
Bonaire en stekeligheden. Misschien wekt dat associaties met het vol overgave gespeelde steekspel in de eilandsraad en daarbuiten, vóór en ná 10-10-10, toen het eiland bijzondere gemeente van Nederland werd. Of met de prikkelbaarheid in de verhouding tussen 'kruidenier' Nederland en 'flexibel' Bonaire.
Bonaire is 100 miljoen jaar geleden met veel vulkanisch geweld uit zee opgedoken. Rond het ongastvrije, zeg maar gerust onleefbare stollingsgesteente groeide - dicht onder de waterspiegel - een zoom van koralen, de kleurige kolonievormende diertjes met hun kalkskeletten waar Bonaire nu zo beroemd om is.
De Bonaireaanse papegaai, de Lora of Geelvleugelamazone, is ook echt de Bonaireaanse papegaai. Hij komt namelijk nergens anders voor. Groen met een toef geel op de kop, rode vlekken op voor- en zijkanten van de vleugels. Een forse vogel met afgeronde vleugels en korte staart.
